Böbrek Nakli Sonrası Takip Programı

Yeni bir gün ve yeni bir hayat; artık evinizdesiniz, sevdiklerinizle ve aileniz ile birliktesiniz, böbrek nakli sonrası sağlıklı yaşamınızı uzun yıllar sürdürmek elinizde! Nakil sonrası takip programımız size ışık tutacaktır.Yeni yaşamın sağlıklı ve uzun süreli olması için;kontrollerinize dikkatle uymanız, ilaçları düzenli kullanmanız ve genel sağlık kurallarına uymanız gereklidir.
Böbrek nakli sonrası uzun yıllar sürekli yanınızda olacağız. Ama özellikle problemlerin daha sık görüldüğü ilk sene takip programımıza uyumunuz çok önemlidir. Nakil sonrası hastalarımızın hemen hemen hepsi (%95 -98) birinci yılın sonuna sağlıkla ulaşmaktadır.
Nakil sonrası takipte hastalar düzenli olarak tetkik için kan verir. Bu testlerle hem yeni böbreğinizin fonksiyon takibi hem de kullandığınız ilaçların doz ayarlaması yapılır. Takipleriniz nefroloji doktorumuz ve cerrahlarımız tarafından yapılır. Kontrollerin sıklığı hekimin isteğine ve hastanın durumuna göre değişir. Bu takiplerde sizin genel sağlığınız değerlendirilecek ve gerekli görülür ise diğer uzmanlık dallarından konsültasyon istenecektir. İstediğiniz zaman hekimlerimiz ile görüşmek için randevu alabilirsiniz.
İlk biyokimya kontrolünüz hastanemizden ayrıldıktan iki gün sonra yapılacaktır. İlk kontrolden sonra, haftada iki kez biyokimya tetkikleriniz için hastanemize gelmeniz gerekmektedir.(Pazartesi–Perşembe veya Salı-cuma). Daha sonra bu sıklık bizim tarafımızdan sırasıyla haftada bir-onbeş günde bir-ayda bir şeklinde değiştirilecektir.
Bu rutin tetkikler dışında özel bazı tetkiklerde istenmektedir.Bu tetkiklerin bazıları; kanda virüs tayini(BK, CMV ve hepatit B/C virüsleri), Kanda uzun dönemde şeker(HbA1C), 24 Saatlik idrarda protein, Kemik dansitometresi gibi…
Başka şehirlerde olduklarından dış laboratuvarda tetkik yaptıran hastalar sonuçlarını çıkar çıkmaz sekreterlik faksına gönderir. Aynı zamanda bizi telefonla arayarak faksın elimize geçtiğinden emin olmaları önerilir.

Neler yapmalısınız?

  • Kilo takibi
  • Tansiyon takibi
  • Vücut ısısı takibi
  • Sağlıklı beslenmeli ve günde en az 2-3 litre su içilmelidir.
  • Diyabet hastasıysanız şeker ölçümü
  • Genel vücut temizliğine ve diş bakımına önem vermelisiniz
  • Düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmalısınız.
  • Sigara içilen ortamdan uzak durmalısınız.
  • Evcil hayvanları evinizde bulundurmayınız.
  • İlk ay sonuna kadar araba kullanmayınız.

Nakil sonrası ilaç kullanımı ve önemi

Nakil sonrası bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar ve geçici süreli kullanılan antibyotikler kullanacaksınız. Gerekli durumlarda tansiyon ilacı, kolesterol düşürücü ilaçlar gibi ilaçlar da eklenebilir. Özellikle bağışıklık baskılayıcı ilaçların düzenli kullanımı böbreğinizin sağlığı için büyük önem taşır.
• İlaçların ismi, miktarı, nasıl ve hangi saatlerde kullanacağını gösteren ilaç çizelgesi taburcu olurken size verilecektir.
• İlaçları doğru zamanda ve doğru şekilde kullanılması ve doz atlanmaması önemlidir.
• Hekiminin bilgisi dışında başka bir ilaç kullanılmaması da önemli bir konudur. Herhangi bir nedenle bizim verdiğimiz ilaçların dışında bir ilaç kullanmanız gerektiğinde yada başka bir hekim tarafından size ilaç reçete edildiğinde lütfen bize danışınız, çünkü kullandığınız ilaçların düzeylerini bozabilirler.

Bizimle Temasa Geçmenizi Gerektiren Durumlar

38 derecenin üzerinde ateş
İdrar miktarında azalma, renk değişikliği ve yanma hissi
Ayak ve el bileklerinde şişme
Birden ortaya çıkan yüksek ve düşük tansiyon
Tekrarlayan kusma ve ishal
Öksürük ve nefes darlığı
Dişiniz ile ilgili problem var ve diş hekiminiz antibiyotik önerdi ise
Herhangi bir aşı yapılması yada önerilmesi durumunda
Suçiçeği, zona, tüberküloz veya herhangi bir çocukluk hastalığına maruz kalındığında

Sizi takip eden Organ nakli Koordinatörünü arayabilirsiniz.
Bunların dışında YAŞAMI TEHDİT EDEN ACİL durumlarda Organ Nakli Koordinatörünüzü aramadan bulunduğunuz bölgedeki en yakın hastanenin acil servisine başvurarak böbrek nakilli olduğunuzu söylemeniz yeterlidir. Ekibimizin;sizi takip edebilmesi ve destek verebilmesi için her türlü sorununuzda bize bu telefonlardan ulaşabilirsiniz.

Nakil Sonrası Dikkat Etmeniz Gerekenler

Böbrek nakli sonrası sizi çok daha sağlıklı bir hayat bekliyor. Nakil sonrası profesyonel ligde basket oynayan(Alonzo Harding Mourning /NBA), futbol oynayan(Ivan Klasnic/avrupa ligi), kayak şampiyonu olan, bisiklet maratonuna giren ve daha aktif hayatını sürdüren bir çok kişi nakil sonrası hayatın nasıl düzeldiği konusunda güzel örneklerdir. Böbrek nakli sonrası hem aktif hareket edeceğiniz hem de işinize iyi konsantre olabileceğiniz bir hayatınız olabilir.
Böbrek nakli sonrası yapmanız gereken en önemli şeyler ilaçlarınızı her gün düzenli kullanmak, yeterli su içmek ve aşağıda belirttiğimiz belirtilerden herhangi birini gözlemlediğinizde bize ulaşmak. Böbrek nakli sonrası laboratuvar tetkikleri ile sizi sürekli takip ettiğimiz için biz pek çok problemi bu belirtiler çıkmadan önce tespit etmiş olacağız. Ancak size enfeksiyon gelişip ateşiniz çıktığında, vücudunuzda normalin dışında bir değişiklik hissettiğinizde bize ulaşmak kalıyor.

Enfeksiyon Belirtileri

Nakil sonrası sizin için bize ulaşmanız gereken en önemli konu enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar nakil sonrası birkaç ay içinde olabileceği gibi nakilden yıllar sonra da olsa dikkatli olmak gerekir. Ateşin 37.5 derecede olduğu, halsizlik, burun akıntısı ve hapşurma ile seyreden üst solunum yolu enfeksiyonları tüm toplumda olduğu gibi nakil olanlarda da sık gözlenir. Bu durumda yapılacak en iyi şey kendinizi iyi hissedene kadar evde dinlenmektir. Ancak ateşiniz 38 derece üzerine çıkarsa bu önemli bir bakteriyal enfeksiyona bağlı olabilir. Bu durumu mutlaka koordinatörümüz ile paylaşmalısınız. İdrar yaparken yanma, öksürük, ciddi ve uzun süren ishal durumlarında bize ulaşın.
38 C derecenin üzerinde ateş
Titreme, baş ağrısı, kaslarda ağrı, aşırı halsizlik ve yorgunluk
Öksürük, balgam çıkartma ve nefes darlığı
Bulantı, kusma, ishal
İdrar yaparken yanma hissi renk değişikliği ve miktarında azalma

Korunma ve Önlem

Ev ve iş yerinde bireylerin infeksiyon geçirdikleri dönemde yakın temastan kaçınılmalıdır. Nakilden sonra iki ay gibi halka açık kalabalık yerlerden sakınılmalıdır. Çiçek ve bahçe işiyle uğraşılıyor ise koruyucu önlemler alınmalıdır. Sık sık ellerinizi yıkayınız ve size ait havlu ile kurulayınız. Hayvanlarla temastan korunmalı Yiyeceklerin temizliğine dikkat edilmelidir.

Rejeksiyon (Organ Reddi) Belirtileri

Böbrek nakli sonrası rejeksiyon merkezimizde çok düşük oranlarda (%3-5) gözlenmektedir. Genellikle kan tetkiklerinde kreatinin düzeyinde artış olduğunda yaptığımız ileri tetkikler sonucunda rejeksiyon tespit edilir. Rejeksiyonun iyi takip ve erken tespiti durumunda tedavisi mümkündür. Özellikle nakilden sonra uzun zaman geçen ve altı ayda bir tetkik veren hastalar için bu belirtileri takip etmek ve erken tetkik yaptırmak önemli olabilir.
Greft yerinde şişlik, ağrı ve hassasiyet
Ateş
Kan Basıncının Yükselmesi
Hızlı Kilo Artışı
Sıvı Fazlası – Ödem
İdrar miktarında azalma
Üre, kreatinin değerlerinin yükselmesi
Halsizlik, iştahsızlık, genel vücut ağrısı, bulantı ve kusma

Korunma ve Önlem

Rejeksiyona karşı bilinçli olunmalı, tedaviye ara verilmemeli ,ilaçları önerilen doz ve saatte düzenli alınmalıdır.

Beslenme Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Nakil sonrası artık sağlıklı insanlar gibi her şeyi yiyebilirsiniz. Diyalizdeyken yenilemeyen sebze, meyve, çikolata, tatlılar artık serbest… Ama özellikle kilo almamaya özen göstermelisiniz. Bu sebeple aşırı karbonhidrat(tatlı,şeker..) kullanımı yerine sebze – meyve ağırlıklı beslenmeniz uygun olur. Nakil sonrası her şeyi ama aşırıya kaçmadan yemek gerekir.
Belli aralıklarla kilo takibi önerilir.
Kortizona bağlı iştah açılır ve doyma hissi azalır bu yüzden kilo almaya eğilim artar.
Yemeklerin aşırı tuzlu olmamasına dikkat edilmelidir
Şeker içeren maddeleri az tüketilmelidir.
Hayvansal kaynaklı yağlardan ve aşırı yağlı gıdalardan kaçınılmalıdır.
Sıvı alımının iki litrede az olmaması gereklidir.

Egzersizlerin Önemi

Amacımız; obezite ve hiperlipidemiyi önlemek, kalp ve şeker hastalığı riskini azaltmaktır
Aerobik, evde kullanılan bisiklet ve pedal çevirme, yüzme önerilen egzersizler arasındadır.
Egzersizler ağır ve yorucu olmamalıdır.
Her gün düzenli olarak yapılmalı ve özellikle hergün yapılan tempolu yürüyüşler önemlidir.
Egzersizler hayata bakış açısını değiştirir, stresi azaltır

Kalp Hastalıkları ve Korunma Yöntemleri

Kalp hastalıkları tüm toplum için olduğu gibi nakil sonrası hayatı tehdit eden en önemli konudur. Topluma yönelik yapılan bilgilendirmelerde de belirtildiği gibi kilo alımından kaçınmak, önerilen diyete uymak (tuz, şeker, yağ kısıtlaması), düzenli egzersiz yapmak, tansiyon yüksekliği ve yüksek şeker problemleri var ise iyi kontrol altına almak, sigara kullanmamak üzerinde ciddi durulması gereken noktalardır.

Transplantasyona Bağlı Diyabet

Nakli sonrası kullanılan ilaçların yan etkilerinden bir tanesi kan şekerinin yükselmesidir. Bu durum geçici olabilir. İlaçlardaki değişiklikle normale dönebilir. Ancak nakil sonrası böyle bir durum gelişmesi vücudun zaten şeker hastalığına yatkın olduğunu ve ilerleyen yıllarda ilaçlar olmasa da şeker hastalığı gelişebileceğini göstermektedir. Bu sebeple şeker yüksekliği olan hastaların hayatlarının sonuna kadar aşırı kilo almamak ve düzenli diyet uygulamaya özen göstermesi doğru olur.
Nakilden sonra yüksek doz kortizon ve immunsupresif ilaç kullanımına bağlı gelişebilir.
Yaş, kilo alımı, ailede diyabet öyküsü aşırı şekerli gıda tüketimi kan şekerinde yükselmelere neden olur.
Kortizonun azaltılması, diyet kan şekerinin normale dönmesini sağlar.
Oral antidiyabetikler ya da insülin kullanmak gerekebilir.
Diyabet polikiliniğinde kontroller yapılmalıdır.

Ağız, Diş ve Cilt Bakımı

Vücuttaki mikroorganizmaların uzaklaştırılması için temizliğe önem verilmelidir. Enfeksiyon kaynağı olmasını önlemek amacıyla ağız ve cilt bakımı hatırlatmakta fayda duyuyoruz.
Dişler günde en az iki kez 3 dakika süre ile tüm diş yüzeyini kapsayacak şekilde fırçalanmalıdır.
Fırçalama işlemi yemekten sonra ilk yirmi dakika içinde yapılmalıdır.
Dişlerde çürük olmasa bile yılda bir kez diş muayenesi yaptırılmalıdır.
Deri sağlığını sürdürmek ve geliştirmek amacıyla sık sık banyo yapılmalıdır.
Cilt kuru ise nemlendirici krem ve losyonlar kullanılmalıdır.
Güneş ışıklarının direkt cilde teması önlenmelidir. Güneşli ortamda bulunulacağı zaman yüksek koruyucu özelliği olan güneşten koruyucu krem kullanılmalıdır.

Cinsel Yaşam

Nakil sonrası bir ay geçtikten sonra kendinizi hazır hissettiğinizde eski cinsel yaşamınıza dönebilirsiniz.
Cinsel yaşama dönüldüğünde, cinsel yolla bulaşabilecek hastalıklar için önlem alınmalıdır.
Bayanların adet kanamaları düzene girer.
Erkeklerin impotans (iktidarsızlık) sorunu düzelir.
Hem kadın hem de erkek hastalar nakil sonrası çocuk sahibi olabilirler.
Kadınların gebe kalması konusunda en az 1 yıl geçmesi önerilir. Hekime danışarak planlanmalıdır.

Sosyal Yaşam

Nakil sonrası yapmanız gereken tek şey sabah kalkıp ilaçlarınız alıp aktif bir hayata başlamak. Sizin için artık hayatın tadını çıkarma zamanı.. Toplumda nakil sonrası aylarca evde kapanmak, maskeli dolaşmak, kimseyle görüşmemek gibi yanlış düşünceler mevcuttur. Eve gittikten kısa süre sonra yürüyüşe başlayabilirsiniz. Soğuk olmayan havalarda uzun yürüyüşler, kalabalık olmadığında otobüsle ulaşım, hasta kişiler olmadığında arkadaşlarınızla görüşmek hemen yapmaya başlayabileceğiniz aktivitelerdir.