Kronik Böbrek Yetmezliği
Kronik Böbrek Yetmezliği son derece sinsi seyreden bir hastalıktır. Çoğu kez hastalar hastalık ileri dönemde iken sağlık kurumuna müracaat ederler.
Bazen hastalığın belirtileri tesadüfen ortaya çıkar ve düzeltilmesi mümkün olmayan bir sağlık sorunu olarak yaşam boyu devam eder. Kronik Böbrek Yetmezliği rahatsızlığında böbrekler zararlı maddeleri dışarı atamadıkları için artık maddeler kanda birikerek birçok organ ve sistemi etkilerler.
Hastalığın erken tanısı ve tedavisi yapılarak bazı komplikasyonlar önlenebilir, ancak erken evrede tanı koyabilmek genellikle mümkün olamamakta ve bu nedenle hastanın tedavisi gecikmektedir. Günümüzde Kronik Böbrek Hastalığının erken evrede teşhisi için kullanılan basit testler vardır. Serum kreatinin düzeyinin ölçümü,GFR (böbrek fonksiyonlarının)hesaplanması ve idrarda Albümin ölçümü yapılarak erken tanı konulabilir ve böbrek hasarı komplikasyonları önlenebilir.
Özellikle “Yüksek Risk Grubundaki Hastalara” erken teşhis için yapılan ölçümler böbrek hastalığı açısından önemlidir.
- DM (Şeker hastalığı)
- Hipertansiyon
- Obezite
- Metabolik sendrom
- >50 yaş
Bu faktörler hem böbrek hasarının ortaya çıkmasında hem de hasarın ilerlemesinde etkindir.
Kronik Böbrek Yetmezliğinin Önlenmesi için;
- Egzersiz,
- Sağlıklı beslenme,
- Fazla kilodan kaçınmak,
- Sık ağrı kesici kullanmamak,
- Kan basıncını kontrol altında tutmak,
- 40 yaşından sonra şeker ölçümü yaptırmak
- Şeker hastalığı, tansiyon, ailede böbrek hastalığı varsa ve yaş 60’tan yüksek ise böbrekleri belirli aralıklarla kontrol ettirmek gereklidir.
Kronik Böbrek Yetmezliğine Yol Açan Sebepler
Ülkemizde kronik böbrek hastalığı sıklığı % 15.7 olarak bildirilmektedir. Bu oran her 7 kişiden 1’inin değişik evrelerde kronik böbrek hastalığı olduğunu düşündürmektedir. Kronik böbrek hastalığına yol açan nedenin bilinmesi hastalığın son dönem böbrek hastalığına ilerleme sürecini yavaşlatmak amacıyla yapılacak olan tedavilere yön vermesi açısından oldukça önemlidir. Biyopsi sonuçları böbrek nakli sonrası kronik böbrek hastalığına yol açan sebebin nakil böbrekte tekrarlama olasılığı da net olarak ortaya koyar. Böylece nakil sonrası immunsupresif ilaç dozlarına karar verilmesini de sağlar.
Bu hastalara erken dönemde yapılacak böbrek biyopsileri kronik böbrek hastalığı nedenini ortaya çıkarabilir. Ancak geç dönemde yapılacak biyopsilerde ilişkili hastalıklara yönelik değişiklikler izlenemez ve çoğu kez sebebi bulunamaz. Bu nedenle görüntüleme yöntemlerinde küçüldüğü görülen böbreklere biyopsi yapılması önerilmez.
Ülkemizde hemodiyaliz tedavisi gören hastaların (türk nefroloji derneği 2015 verilerine göre) % 13.4’ünde kronik böbrek hastalığının sebebi bilinmemektedir. Yine bu grupta kronik böbrek hastalığı nedenlerine bakıldığında en sık üç neden arasında diyabet (%34.6), hipertansiyon (%26.9) ve nefritler (%5.9) yer alır. Diğer nedenler arasında kistik hastalıklar, damar hastalıkları, amiloidoz, vezikoüretral reflu (idrarın idrar torbasından geriye böbreklere doğru kaçışı) sayılabilir. Özellikle diyabeti ve hipertansiyonu olan hastaların belli aralıklarla böbrek tutulumu açısından taranması hastalığın erken dönemde belirlenmesi açısından büyük önem taşır.
Kronik Böbrek Yetmezliği ve Tedavi Seçenekleri
Çeşitli hastalıklara bağlı olarak böbrekler görevlerini yapamadığında kronik böbrek yetmezliği ortaya çıkmaktadır. Bunun sonucunda da kanda bazı zararlı maddeler yükselerek, vücudun dengesini bozar. Tansiyon yüksekliği, yüz, el ve ayaklarda şişme, iştahsızlık, bulantı, kusma, aşırı halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı belirtiler arasındadır. Bu belirtiler ortaya çıktığında mutlaka bir hekime başvurmalısınız.
Tedavi Seçenekleri:
- Hemodiyaliz
- Periton Diyalizi
- Böbrek Nakli
Son dönem böbrek yetmezliğinin tedavisindeki 3 seçenektir. Hekim tarafından tedavi seçenekleri hastaya anlatılır ve hasta için en uygun olanı seçilir. Seçilen tedavi başladıktan sonra da gerektiğinde bir diğer tedaviye geçilebilir. Örneğin: hemodiyaliz ya da periton diyalizi ile tedaviye başlayan hasta, uygun böbrek vericisi bulduğunda böbrek nakli olabilir.